Açıklama
Namazın Sırları – Önsöz
1985 Ramazanında Radyoda yaptığımız sahur sohbetleri, kıymetli dinleyicilerim tarafından çok ilgi gördü. Hemen hemen Türkiye’nin her yerinden kardeşlerimiz ısrarla bu konuşmaların basılıp yayınlanmasını istedi. Takdir edersiniz ki, bu konunun sohbet içinde işlenmesi ile bir kitap halinde derlenmesi çok farklı faaliyetlerdir. Namaz konusunda, onun inceliklerini anlatan derli toplu bir kitabın olmayışı da pek hazin bir eksikliktir. İşte bu nedenlerle namazın inceliklerini sohbet şeklinde değil de, bu özet kitap içinde yayınlamayı uygun gördüm.
Namaz tartışmasız biçimde İslam dininin temelidir. Efendimiz tüm dünyayı hayran bırakan yüce ahlakı, namaz motifinden intişar eder. Ayrıca namazın miraçta emredilmesi Allah’ın müslümanlara verdiği Özel bir nimettir. Gerçek ve hakiki namazda kul, miracın hikmetlerine yaklaşır. Böylece insan kulluğun ufuk noktasına yücelir.
Bizim günlük namazlarımız, böyle muhteşem bir yücelmeye eğitim mahiyetindedir. Yani bütün inananlar hangi şekilde olursa o!sun, namaz kılarak ahlaklarını arttır ve insanlığın haysiyetli yapısına ulaşır. Bugün yeryüzünde yüz milyonlarca insan, eksiği ile yanlışı ile namaz kılmaktadır, riyakârca kılınan namazlar dışında bütün namazlarımız Cenab-ı Hakk’ın makbulüdür. Şu halde, biz namaz kılarken hep ahlâki bir yücelmenin özlemi içinde ve gayretinde olmalıyız. Elbette Allah’a lâyık hamd namazına erişmek, zorlu bir arınma konusudur. Ne var ki, kıldığı namazları yeterli bulmayarak bu güzel eğitimden kaçmak, nimetlerin en güzelini kaybetmek anlamına gelir.
Namazın şekli, okunan dualar namazdaki âyetler ve zikirler gerçek namazın motifleridir. Biz namazı ne kadar yüzeyden kılarsak kılalım bu kuralları uygularız. Zaten gerçek namazı anlamak, tarif etmek için çok derin bilgileri karıştırmanıza gerek yoktur. Yalnız namazdaki hareketleri ve namazda Allah’a söylediklerimizi anlarsak, namazın ne denli yüce bir hikmet olduğunu kavrarız.
Namazı anlayabilmenin ilk şartı
Şu halde, namazı anlayabilmenin ilk şartı; namazın sabit kalıp olmadığını, insanı sıfır noktasından alıp en yücelere doğru arıtan bir faaliyet olduğunu tanımaktır. Bizzat herkes kendisi fark etmiştir ki; hem vakit namazında, hem de muhtelif günlerde kıldığımız namazlar birbirinin aynı değildir. Daha vecd içinde kıldığımız namazlar yanında çok yüzeyde kıldığımız pek çok namazımız vardır. Bu gerçeği şöyle benzetebiliriz: Namazın gerçeği bir gülün açılmamış goncası gibi kabul edilirse, ona ulaşmak için kat kat bir çok gül yaprağını geçmemiz gerekir. En satıhta kafan yapraklar günlük meşguliyetlerimiz arasında kıldığımız namazlardır. Daha huzurlu ve duygulu kıldığımız namazlar biraz daha içteki yaprakları temsil etmektedir.
Zaten insan nefisle gönül arasında raks eden bir noktaya benzer. Nefse yaklaştıkça namaz yüzeylerde kalır, gönle yaklaştıkça namaz derinleşir. Bu açıdan, namaz bize aynı zamanda terakkimiz açısından bir miyardır. Eğer hep satıhta kalarak namaz kılıyorsak hareket noktamız nefisle iç içedir. Aksine, gittikçe arınıyorsak, namaz zevki duyuyorsak gönle yaklaşıyoruz demektir.
Bu kitabımızda namazı kat kat inceleyerek asıl gerçeğine yaklaşmaya çalıştık. Tabii önce namazda yaptığımız hareketlerin, okuduğumuz âyet ve duaların manalarını yorumlamaya gayret ettik. Çünkü gerçek namazı anlatabilmek İçin bir yazı sistemine değil de bir duygu alış verişine ihtiyaç vardır. Ancak Allah, sanatının sonsuzluğu içinde, namazın tadılarak öğrenilebilecek bu hikmetini Fâtiha’nın sözlerinde de açıklamıştır. Bu yüzden namazı Fâtiha’nın uygulanışı şeklinde yorumlayabiliriz. Namaz tümüyle Fâtiha’yı yaşama faaliyetidir. Fatiha ise namazı yorumlayan ilahi bir kelâmdır. İşte bu nedenle, Yüce peygamberimizin ahlâkı namaz motifinden intişar eder, dedik.
Namazı ahlâkın vazgeçilmez bir yaşantısı olarak tanımak
Arzu etmemize rağmen bu küçük kitapta namazın kuralları üzerinde ayrıntılara giremedik. Bu bilgiyi zaten ilmihal kitaplarında rahatça bulmak mümkündür. Ancak çağımızın tıpla ilgili konularında, çoğu ihmallerde rastlayamadığımız bazı bilgilere değinmeyi de ihmal etmedik.
Namaz, bütün hayat boyu inananların uymak zorunda olduğu bir ibâdettir. Bu yüzden karakterlerimizi çizen en büyük etkendir. Namaz kıldığı halde, ahlâki kalıplarda beğenmediğimiz davranışlara sahip insanlara bakarak namaza karşı çıkmak; yanlış bina yapan mühendise kızıp cahil ustaya yaptırmaya benzer. Bu görüntünün Önemli bir nedeni; namazda gerçeğini bilmeden, onu öğrenmeye gayret etmeden, çoğumuzun namazı kalıplaştırma yanılgısıdır. Namazı ahlâkın vazgeçilmez bir yaşantısı olarak tanımak, sanırım ki bu çıkmazları kökünden halledecektir. Bu kitabımızın ana hedeflerinden biri de budur.
Allah hepimize Efendimizin bizden beklediği gibi namaz kılmayı nasip etsin.
