Açıklama
İslâm yüceleri dediğimiz zaman evvela bir takım kavramların iyice anlaşılması lâzım. Yüce dinimizin düşünce alanındaki yorumlarında velî olarak isimlendirdiğimiz, Cenâb-ı Hakk'ın lûtfuyla yücelmiş, mertebe sahibi olmuş çok üstün zatlar vardır. Diğer taraftan pek çok kavramlar vardır; mürşid kavramı, şeyh kavramı, mücâhid kavramı, hatta derviş kavramı var… Dervişlik de İslâmiyette çok büyük bir makamdır.
Bütün bunları göz önüne getirdiğimiz zaman, sanki İslâmiyetin abartılmış yorumları gibi anlaşılmasın… İslâmiyette Kur'an kesinlikle bir bütündür. Tasavvuf, mânâ bilimleri, velîlerin İslâmiyeti yorumlan da yüce kitabımızın sonsuz boyutları içerisinde dolaşan, İlâhî sırları insanlara aktarabilen birer transformatör gibidir.
Kur'an'ın anlaşılması, elbette insanlara yüklediği görevler açısından çok nettir. Mesela; namaz kılınız, oruç tutunuz, hacca gidiniz diye emreden ayetler yorum gerektirmez… Ama yüce kitabımız, hükümleri itibariyle çok geniş bir evren alanını kapsamaktadır. Onun için yüce kitabımızın yorumu, özellikle Ahlâk-ı Muhammedi ve Efendimizin yaşam tarzının yorumu ancak büyük velîlere nasîb olmuştur.
Velilerin yaşantılarında, klâsik bir anlayış içerisinde İslâm'ı anlatmaya, bunları bir bilgi disiplini içerisinde aktarmaya çalışan ilmihaller gibi, hukuki kaideleri bildiren fıkıh kitapları gibi bir takım kitapların disiplinli hususiyetlerinin biraz taşmış şekli görülür. Velîleri anlatırken evvela bu konuyu açıklamak istiyorum.
Şeriatın dışında bir tasavvuf yoktur. Şeriatın dışında bir velî öyküsü yoktur. Her şey şeriat dediğimiz Kur'an hükümleri içerisindedir. Bunun çok iyi bilinmesi lazım. Bazı insanların onları şeriatın dışına sıçramış gibi görmeleri, onlar şeriatın dışına çıktıkları için değil, o insanlar şeriatı anlamadıkları içindir. Yani şeriatın hududunu bilmedikleri içindir. Aslında bu yorumlar İslâmiyetin zenginleşmeye ihtiyacı olduğu için değil, daha fazla kula anlatılabilmesi için yapılmıştır.
İlk mutasavvıfların başında olan Hz. Şiblî “Bir takım şeyleri anlatmak zorundayız. Şeriat varken tasavvufa ne lüzum var? diye yanlış ölçüyle karşıma çıkmayın. Benim anlattığım şey de şeriat. Ama siz şeriatı çok dar bir bardakta görüyorsunuz, ben ise şeriatı bir derya olarak görüyorum” der.
veliler Deryasından Katreler – İçindekiler
- Hz. Bahaeddin Nakşibendi
- Hz. Mevlana
- hacı Bayram-ı Veli
- Cafer-i Sadık Hazretleri
- hz. süleyman Çelebi
- Aziz Mahmut Hüdai Hazretleri
- Hacı bektaşi Veli
- Aynalı Baba
- Bülbül Hoca
- Yusuf'un Devesi
- Helva Yiyen
- Deli Bekir
- Abdülkadir Geylani
