Malûm olduğu üzere Mekke’nin ziyareti manasını taşıyan hacda Medine’nin ziyareti farz değildir. Fakat bu bir nezaket-i Peygamberidir. Yoksa Fahr-i Kâinatı ziyaret olmadan hac olmaz. Esasen Fahr-i Kâinat kanalından geçmeyen hiçbir fiil kabul olmaz.
Nurbaki’yi Takip et
Haccın Maddî Yönü Gerçekten Nedir?
Haccın maddî önemini üç gurupta toparlayabiliriz: İktisat, ticaret, turizm…
Hac Ekonomik Olarak Ne Sağlar?
Dünya iktisadiyatının temeli panayır, fuar sistemleridir. (Bu tabirleri görüp de haccı fuar zannetmeyelim. Bilâkis hacca ait sonsuz hikmetlerden bir noktasını izah için bu tabirleri vermek zorunda kaldık). Bâhusus, Ortadoğu ve Hicaz mıntıkası petrol dolayısıyla pek önemli bir iktisat, turizm hüviyeti taşır.
Cenab-ı Hak, Hicaz toprağı altında petrolü depo etmiş, Âlem-i İslam’a maddî bir bahşiş olarak da haccın bir hikmeti halinde İslâm topluluklarına sunmuştur. İslâm dünyası bu sırrı bilseydi dörtte üçüne hâkim olduğu dünya petrolünü kendi tasarrufu altına alır ve çeşitli İslâm camiaları arasında iktisadi iş birliği yapardı. Çeşitli memleketlerin iktisadî güçleri ve problemleri, hac mevsiminde ─bir diğer müminin derdi ile dertlenmeye mecbur olması gereken─ müminler arasında konuşulur ve bilinirse sıhhatli bir İslâm topluluğu doğar.
Haccın bir sırrı da her hac yılında Allah’ın Cemaat-i İslam’a ayrı bir lütfunun bulunmasıdır. Bu sırrı bulup çözebilirse, İslâm cemaati refahtan refaha koşar.
İslâm, zekât bahsinde de başlı başına bir iktisat rejimine sahiptir. Bundan dolayı da ibadet şeklinden marifet bahsine kadar içli dışlı alarak iktisatla çok yakın alâkalıdır. Çok iyi bilmeliyiz ki hacda çok önemli iktisadi bir hikmet vardır.
Eğer medenî dünya beynelmilel bir iktisat sistemine gidebilseydi (Yahudi buna mânidir) haccın beynelmilel iktisadi kıymetini daha iyi anlayacaktık.
Hac Ticari Etkileşimi Nasıl Geliştirir?
Bugünün cazip müspet bilgileri, milletler arasındaki devamlı temaslarla ilerlemiştir. Asit nitrik gibi, kimya ilminin temel maddesini keşfeden Müslüman, pandül ve mekaniğin ilk temellerini atan dahi İslâm fizikçisi ve dünya medeniyetinin temel taşını teşkil eden, cebir ilmini keşfeden ünlü İslâm riyaziyecisi Câbir, haccın manevi saltanat sahasındaki bilgilerini geniş İslâm ilkesine yaysalardı, bütün dünya taş devrinden kurtulmamışken biz füzeleri imal edecektik.
Ne çare ki son devrin siyasi otoriteleri geniş halk kitlelerinin bu ilim patlamasından yararlanmasını tehlikeli buldu.
Yine bu devirde satıhtan bilgiler veren kitaplar dışında gerçek bilgileri aktaran ilmî eserler imha edildi.
Netice olarak gerek madde ilimlerinin gerek şer’i ilimlerin, hac mevzuu ile bütün Âlem-i İslam’a yayılması ve İslâm dünyasında tek olan ilm-i hakikinin parlaması haccın kaidelerinden biridir.
Ticari ehemmiyete gelince…
Ticari sahada mal alış kabiliyeti, sürüm imkânları gibi iptidai şartlar yanında; muayyen iklim ve yaşayış şartlarının doğurduğu ticari ihtiyaçlar, devletlerarası kolektif şirketler ve ajanslar, emeğe göre fiyat standardizasyonları, iptidai madde ve mamul madde fiyatlarında en ucuz şart temini gibi modern ticaret kaideleri ancak haccın verdiği kardeşlik münasebetleriyle mümkün olur.
Avrupa’nın dayanışmasını temin eden Ortak Pazar ve iktisadi güç birliğinin neticeleri ticaretin yüreğini çatlatacak mahiyette kâr ufuklarına yaklaşmaktadır. Bu harikulâde incelikleri İslâm hac emriyle yıllarca evvel lütfetmiştir.
Hac Turizm ve Kültür Açısından Ne İfade Eder?
Çeşitli cemiyetlerin yaşayış ve düşünüş sahalarındaki hataları, bazı kere menfileşen ananevi kötü gelenekleri, aile nizamları, içtimaî fedakarlıkta kusurları, hac sırasında muhtelif İslâm memleketlerinden gelen temsilcilerle konuşup, dostlaşıp hallolacak mahiyette bir incelik taşar.
Biraz daha açıklarsak… Bugün için İslâm Âlemindeki umumî rejim buhranı, yıllarca hacda tanışıp koklaşan İslâm büyüklerinin müşterek dâvayı benimsememelerinden ileri gelir.
Bir İslâm devleti esarete düşebilir. Ve nihayet o belde halkı her kurtuluş imkanından tecrit edilebilir. İşte bu durumda hac müessesesi tek dimağ gibi düşünen İslâm kardeşlerini ikazda mutlaka en sağlam ümit kapısıdır.
Ne çare ki, hac bugün kupkuru ferdî bir ibadet sayılmaktadır.
Hac İslam Toplumunu Nasıl Etkiler?
Haccın sosyal önemi üzerinde dururken, bazı okuyucularım şöyle düşünebilir: “Senin söylediğin kendi görüşün ─bir nev’i içtihat─.”
Hayır muhterem okuyucu! Haccın sosyal önemini asr-ı saadetteki haclardan aynen çıkardık.
Eğer Efendimizin hacdaki hutbelerini; dört halife devrinde hac şekillerini incelersek, haccın sosyal önemini söylediklerimizle tıpatıp aynı buluruz.
Hac Bireyi Manevi Olarak Nasıl Değiştirir?
Bir Müslüman çeşitli ibadet ve taatların tesiriyle benliğinde uyanan varlık mefhumunu söküp atmak; yaratılış ve var oluş sırrını yakinen bilmek için kelime-i şehadete, yâni tevhide mecburdur.
Hac Tevhid Yolculuğunun Neresinde Durur?
Vâkıa, kelime-i şehadet ilk giriş şartıdır fakat… İslâm binası olarak zikredilen beş ibadet sayılırken kelime-i şahâdet en son zikredilir. Ve bunun çok derin bir mânâsı vardır.
Tevhîdden bir evvelki adım da hacdır. Demek ki tevhidi tamamlamak için son durak hac olmaktadır.
Bu ince hikmeti şöyle madde madde sıralayalım:
- Hacca gidip Hz. İbrahim’in sırrını yerinde görmek.
- Âlî bir ricalin nazarına kavuşmak için geniş bir İslâm topluluğuna iltihak etmek, dolayısıyla nazara rastlamak.
- Fahr-i Kâinatın, Allah davasına lütfettiği toprakları zerre zerre ziyaret etmek, gözyaşlarıyla oraları sulamak.
Hac İnsanın Nefsini Nasıl Terbiye Eder?
- Kendinde bir şey var zanneden, o âlî cemaat arasında daha niceleri bulunduğunu görüp derin bir tevazua döner.
- Fahr-ı Kâinatı, ─mekân ve zaman ötesi haşmeti yanında da─ bir defa da âşıklar beldesinde ziyaret etmek, dolayısıyla İslâm defterine ismini tescil ettirmek.
- Avam için haramdan, havas için maddeden, ehas için de her şeyden ebediyen sakınacağına, Belde-i Muhammedi’de söz vermek…
Haccın Gizli Manevî Hikmetleri Nelerdir?
Haccın hem fert hem de ümmet için çeşitli manevi hikmetleri vardır. Şöyle ki;
- Hac yılı, Ümmet-i Muhammed için ayrı bir manevi bahşiş doğar (o yılki nazlının yüzü suyu hürmetine).
- Her mümine, tevhidine yol açmak için mutlaka manevi bir feyz verilir. Bu feyz Medine’den gelir.
- Her Muhammedî mutlaka Fahr-i Âlemle teşerrüf eder.
- Aşıkan, madde ve manası Fahr-ı Kâinat sırrı ile dolu olarak döner veya dönemez. Ya maddesini ya mânasını Revza-ı Mutahhare’de kor veya hem maddesini hem manasını o âlî beldede terk eder.
Kurban Haccın Hangi Sırrıyla Bağlantılıdır?
- Kelime-i tevhid sırrı, bizzat Efendimiz tarafından öğretilir. Ama kime? Nefsini bayram sabahı Efendisi yoluna kurban edene. Onun içindir ki; kurban İslam’da ayrı bir bahis değil, hacla iç içe bir sırdır.
Onun içindir ki, kurban bahsini okuyunca haccı daha iyi anlayacağız.
Kaynak: Dr. Haluk Nurbaki, Sonsuz Nur.
Moderatör:
Bu metindeki başlıklar, orijinal metinde bulunmamakla birlikte, metnin anlaşılabilirliğini artırmak ve okuyucunun takip edebileceği bir bütünlük içinde sunmak amacıyla editör tarafından eklenmiştir. Metinde hiçbir içerik değişikliği yapılmamış, yalnızca konu akışını güçlendirmek üzere başlıklandırma ve sınıflandırma uygulanmıştır.
